کروناویروس چیست؟
کروناویروس ها خانواده بزرگی از ویروس ها هستند که ممکن است موجب بیماری در حیوانات و انسانها شود. تا کنون چندین کروناویروس که موجب بیماریهای تنفسی از سرماخوردگی معمولی تا بیماریهای خطرناکی مانند مرس (MERS/ Middle East Respiratory Syndrome) و سارس (SARA/ Severe Acute Respiratory Syndrome) و اخیرا بیماری COVID-19 یا بیماری کروناویروس، شناخته شده اند.
COVID-19 چیست؟
COVID-19 یک بیماری عفونی که اخیرا کشف شده با عامل ویروس کرونا است. این ویروس و بیماری جدید قبل از آنکه در ووهان چین در دسامبر 2019 شیوع پیدا کند شناخته شده بود.
علائم COVID-19
شایعترین علائم COVID-19 یا بیماری کرونا تب، خستگی و سرفه خشک هستند. برخی از مردم ممکن است درد، گرفتگی بینی، آبریزش بینی، گلو درد یا اسهال داشته باشند. این علائم معمولا خفیف و به تدریج شروع می شوند. برخی دیگر مبتلا می شوند اما علائمی ندارند و احساس ناخوشی نیز نمی کنند. بیشتر مردم (حدود 80%) بدون نیاز به هیچگونه درمانی بهبود می یابند.
از هر 6 نفری که به COVID-19 مبتلا می شوند 1 نفر شدیدا بیمار و دچار مشکلات تنفسی می شود. افراد پیر و کسانیکه بیماریهایی مانند فشار خون بالا، مشکلات قلبی و تنفسی یا دیابت دارند بیشتر در معرض خطر هستند. افرادی که تب و مشکل تنفسی دارند و سرفه می کنند باید به دنبال مراقبتهای پزشکی لازم باشند.
انتقال و گسترش COVID-19
بیماری کرونا چگونه گسترش می یابد؟ مردم از کسانی که آلوده به ویروس هستند، بیماری کرونا را می گیرند. بیماری می تواند از طریق قطرات ریزی که از دهان یا بینی فرد مبتلا به کرونا که سرفه و یا عسطه می کند به فرد دیگری انتقال یابد. حتی با گفتگو و عدم رعایت فاصله و ماندن در نزدیکی فرد ناقل و با وجود زدن ماسک احتمال خطر ابتلا به کرونا وجود دارد.
این قطرات روی سطوح و اشیاء نزدیک بیمار می نشینند. دستان افراد دیگر با لمس کردن این سطوح و اشیاء آلوده شده و سپس در تماس با چشمان، دهان و بینی آنرا به بدن خود وارد می کنند. همچنین افراد می توانند COVID-19 را از طریق تنفس قطرات ریزی که در اثر سرفه و یا عطسه زدن فرد آلوده به بیرون پرتاب شده اند را بگیرند. به همین دلیل باید حداقل 1/5 متر از افراد آلوده و بیمار فاصله گرفت.
سازمان بهداشت جهانی در حال بررسی تحقیقات در مورد شیوه انتشار COVID-19 است و یافته های جدید به روز شده را به اشتراک می گذارد.
انتقال ویروس کرونا از طریق هوا
آیا امکان انتقال ویروس کرونا از طریق هوا هست؟ مطالعات قبلی نشان دادند که انتقال ویروس از فرد آلوده به فردی دیگر از طریق ارتباط نزدیک و تنفس قطرات امکان پذیر است و نه از طریق هوا (قطرات در حین سرفه و عطسه سریعا به زمین و سطوح می افتند و در هوا معلق نمی مانند). اما به تازگی مشخص شده که این قطرات ریز در هوا باقی می ماند و در مکانهای سربسته احتمال انتقال از طریق این قطرات ریز وجود دارد.
انتقال ویروس کرونا از فرد ناقل بدون علائم بیماری
آیا امکان گرفتن ویروس کرونا از فردی که هیچ علائم بیماری ندارد وجود دارد؟ شایعترین راه انتشار ویروس، از طریق تنفس قطرات سرفه افراد آلوده است. خطر گرفتن COVID-19 از فردی بدون علامت بیماری خیلی ضعیف است. اما به هرحال بسیاری از مردم مبتلا به COVID-19 دارای علائم خفیف در مراحل اولیه بیماری هستند. بنابراین امکان گرفتن COVID-19 از فردی که احساس بیماری می کند و سرفه می کند وجود دارد.
آیا امکان انتقال COVID-19 از طریق مدفوع فرد آلوده هست؟
خطر گرفتن COVID-19 از طریق مدفوع فرد آلوده کم است. درحالیکه تحقیقات اولیه نشان می دهد ممکن است در مدفوع فرد آلوده در برخی موارد ویروس وجود داشته باشد اما گسترش از این طریق، مهمترین روش انتقال نیست. دلیل دیگری که باید دستان خود را بعد از دستشویی رفتن و قبل از غذا خوردن بشویید.
من چکار می توانم بکنم تا از خودم محافظت کنم و مانع گسترش بیماری شوم؟
اقدامات حفاظتی برای همه
از آخرین اخبار و اطلاعات مربوط به شیوع COVID-19 موجود در سایت سازمان بهداشت جهانی و همچنین سازمانهای مجاز بهداشتی محلی و کشوری خود مطلع شوید. بسیاری از کشورهای جهان موارد ابتلا به COVID-19 و شیوع آنرا مشاهده کرده اند. مقامات چینی و برخی کشورهای دیگر موفق به کاهش یا توقف شیوع این بیماری شده اند. اما وضعیت قابل پیش بینی نیست بنابراین مرتبا آخرین اخبار را چک کنید.
می توانید خطر ابتلا به بیماری و گسترش آنرا با اقدامات پیشگیرانه زیر کاهش دهید:
- مرتبا دستان خود را با آب و صابون بشویید و یا با مواد با پایه الکلی تمیز کنید زیرا از این طریق ویروس کشته می شود.
- حداقل 1/5 متر از فردی که سرفه یا عطسه می کند فاصله بگیرید زیرا قطرات مایع از دهان و بینی فردی که سرفه یا عطسه می کند به بیرون پرتاب می شود و این فرد ممکن است آلوده باشد. اگر خیلی به این فرد نزدیک باشید ممکن است شما این قطرات را تنفس کنید که شامل ویروس COVID-19 است.
- حتما ماسک بزنید.
- از تماس دستان با چشمان، بینی و دهان خود خودداری کنید. زیرا دستان شما سطوح و اشیاء آلوده زیادی را لمس کرده و با تماس با چشمان، بینی و دهان، ویروس وارد بدن می شود و شما را بیمار می کند.
- درحین سرفه یا عطسه کردن دهان و بینی خود را با دستمال یا آرنج خمیده خود بپوشانید. دستمال استفاده شده را بلافاصله در سطل زباله دردار بیندازید. زیرا قطرات، ویروس را منتشر می کنند. با این کار قطرات حاوی ویروسهایی مانند سرماخوردگی، آنفلونزا و COVID-19 از دهان و بینی شما به افراد نزدیک شما متقل نمی شود.
- اگر حالتان خوب نیست در خانه بمانید. اگر تب دارید و سرفه می کنید و دچار مشکلات تنفسی شده اید مراقبتهای پزشکی لازم را انجام و در صورت نیاز با مراکز درمانی تماس بگیرید و دستورات مراکز درمانی را انجام دهید. زیرا مراکز درمانی محلی و ملی به روزترین اطلاعات ناحیه شما را در اختیار دارند. تماس با این مراکز به شما کمک می کند تا مسیر درست درمانی را پیدا کنید و مانع شیوع آلودگی شوید.
- همواره اخبار و اطلاعات به روز را از مراکز معتبر محلی و شهری دنبال کنید. تا حدامکان از سفر کردن خودداری کنید مخصوصا افراد پیر، بیماران تنفسی، قلبی و دیابتی. زیرا این افراد در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
اقدامات حفاظتی برای افرادی که در مکانهای آلوده به ویروس COVID-19 هستند و یا به تازگی (14 روز گذشته) آنجا بوده اند.
- راهنمای بخش قبلی (اقدامات حفاظتی برای همه) را انجام دهید.
- اگر حالتان خوب نیست حتی با علائم خفیفی مانند سردرد، تب پایین (3/37 درجه یا بیشتر) و آبریزش بینی در خانه بمانید. اگر لازم است که برای خرید بیرون بروید حتما ماسک بپوشید تا دیگران آلوده به ویروس نشوند.
- اگر تب و مشکلات تنفسی و سرفه کردن شما بیشتر شد سریعا به دنبال درمانهای پزشکی باشید زیرا ممکن است ناشی از ابتلا به بیماری کرونا باشد.
چقدر احتمال دارد من به COVID-19 مبتلا شوم؟
خطر ابتلا بستگی دارد به اینکه شما کجا هستید و خصوصا شیوع بیماری رخ داده باشد. برای بسیاری از مردم و مکانها خطر ابتلا به COVID-19 هنوز کم است. اما در حال حاضر مکانهایی در دنیا (مناطق یا شهرها) هستند که بیماری در حال گسترش است. برای مردمی که در این مناطق یا شهرها زندگی می کنند یا سفر کرده اند خطر ابتلا بیشتر است. زمانیکه مورد جدیدی از COVID-19 مشخص می شود دولتها و مقامات بهداشتی اقدامات سریعی را برای مواجه با آن انجام می دهند. از محدودیتهای محلی سفر، گردهمایی، مجالس و … برای کنترل بیماری پیروی کنید زیرا باعث کاهش خطر ابتلا و مانع شیوع گسترده آن می شود.
شیوع COVID-19 می تواند مهار و انتقال آن توقف یابد همانطور که در چین و برخی کشرهای دیگر مشاهده می شود. متاسفانه شیوع های جدید مکن است به سرت رخ دهد. مهم است که بدانید به کجا می روید و یا قصد دارد بروید. سازمان بهداشت جهانی روزانه وضعیت دنیا را برای COVID-19 منتشر می کند.
آیا من باید درباره COVID-19 نگران باشم؟
بیماری ناشی از COVID-19 عموما خفیف است مخصوصا برای کودکان و جوانان. اما به هرحال این ویروس می تواند بیماری شدیدی ایجاد کند: از هر 5 نفر مبتلا 1 نفر نیاز به مراقبت در بیمارستان دارد. بنابراین طبیعی است که مردم در مورد شیوع COVID-19 و ابتلای خود و عزیزانشان به این بیماری نگران باشند.
ما می توانیم نگرانی هایمان را برای انجام اقداماتی در جهت حفاظت از خودمان، عزیزانمان و اجتماع مان سوق دهیم. اولین و موثرترین اقدام شستن مرتب دستها و بهداشت تنفسی است. دومین اقدام دنبال کردن اخبار و اطلاعات به روز منتشر شده توسط مراکز معتبر درمانی و پیروی از محدودیتهای سفر، گردهمایی و … است.
اقدامات حفاظتی را از این لنیک ببنید.
چه کسی در معرض خطر شدید بیماری است؟
ما هنوز در حال یادگیری در مورد ابتلای مردم به COVID-19 هستیم، اما افراد پیر و افرادی که بیماریهایی نظیر فشار خون بالا، بیماری قلبی، بیماری تنفسی، سرطان یا دیابت دارند بیشتر از دیگران در معرض خطر هستند.
آیا آنتی بیوتیک برای پیشگیری یا درمان COVID-19 موثر است؟
خیر، آنتی بیوتیکها در مقابل ویروسها موثر نیستند، آنها فقط در برابر عفونتهای باکتریایی کار می کنند. عامل COVID-19 یک ویروس است پس آنتی بیوتیک اثری ندارد. آنتی بیوتیکها نباید برای پیشگیری و درمان در برابر COVID-19 استفاده شوند. آنها فقط باید توسط پزشک برای درمان عفونتهای باکتریایی تجویز گردند.
آیا دارو و درمانی برای پیشگیری و حفاظت در برابر COVID-19 وجود دارد؟
اگرچه ممکن است برخی درمانهای غربی، سنتی و خانگی باعث تسکین و کاهش علائم COVID-19 گردند اما هیچ مدرکی مبنی بر تایید دارو برای پیشگیری و درمان این بیماری وجود ندارد. سازمان بهداشت جهانی خود درمانی با هر دارویی مثل آنتی بیوتیکها را توصیه نمی کند. اما چندین درمان غربی و سنتی به صورت آزمایشی در حال جریان است. سازمان بهداشت جهانی اطلاعات به روز در مورد درمانهای کلینیکی دردسترس را خیلی زود منتشر می کند.
آیا واکسن، دارو یا درمانی برای COVID-19 وجود دارد؟
نه هنوز. تا به امروز هیچ واکسن یا داروی خاص ضد این ویروس وجود ندارد. اما بیماران مبتلا باید تحت مراقبتهای پزشکی باشند تا تسکین یابند. افرادی که بیماری آنها شدید است باید در بیمارستان بستری گردند. بیشتر بیماران تحت مراقبتهای پزشکی بهبود می یابند.
برخی واکسنها و داروهای خاص تحت بررسی و آزمایشات بالینی هستند. سازمان بهداشت جهانی تلاشها برای تهیه واکسن و داروهای پیشگیرانه و درمانی برای COVID-19 را هماهنگ می نماید.
موثرترین راهها برای حفاظت از خود و دیگران در برابر COVID-19 عبارتند از:
- مرتب شستن دستها
- پوشاندن دهان و بینی در حین سرفه و عطسه با دستمال یا با آرنج خمیده خود
- رعایت حداقل فاصله 1/5 متر از افرادی که سرفه یا عطسه می کن.
- پوشیدن ماسک در مکان های عمومی
آیا COVID-19 مانند سارس (SARS) است؟
خیر، اگرچه ویروسهای عامل COVID-19 و سارس (شیوع در سال 2003) از نظر ژنتیکی مرتبط هستند اما بیماریهایی که ایجاد می کنند کاملا متفاوت هستند. سارس مرگبارتر است و COVID-19 شیوع بیشتری دارد. سارس از سال 2003 تا کنون شیوع پیدا نکرده است.
آیا برای حفاظت از خودم باید ماسک بزنم؟
بله غیر از منزل در همه جا ماسک بزنید. در منزل نیست اگر با افرادی در تماس هستید که آلوده هستند حتما ماسک بزنید.
چگونه از ماسک استفاده کنیم؟
- همه افراد باید از ماسک استفاده کنند.
- قبل از تماس با ماسک دستان خود را با آب و صابون بشویید و یا با مواد با پایه الکل تمیز نمایید.
- بررسی کنید که ماسک سوراخ یا دارای پارگی نباشد.
- قسمت بالای ماسک را مشخص کنید (نوار فلزی لبه بالایی است) این لبه روی بینی قرار می گیرد.
- قسمت رنگی ماسک سمت روی صورت و قسمت سفید آن بیرون ماسک است.
- ماسک را روی صورت خود در جهت و سمت مناسب قرار دهید. نوار فلزی یا لبه سفت ماسک را فشار دهید تا روی بینی شما بچسبد.
- ماسک را به سمت پایین بکشید تا دهان و چانه شما را نیز بپوشاند.
- بعد از مصرف، ماسک را با احتیاط به گونه ای که قسمت بیرونی آن (احتمالا آلوده) به صورت و لباس شما نخورد، در بیاورید.
- بلافاصله بعد از مصرف ماسک را در سطل زباله دردار بیندازید.
- بعد از دورانداختن ماسک دستان خود را با محلول ضدعفونی تمیز کنید و اگر دستان شما کثیف به نظر می رسد با آب و صابون بشویید.
بازه زمانی نهفتگی COVID-19 چقدر است؟
دوره نهفتگی به بازه زمانی از زمان گرفتن ویروس تا زمان بروز علائم بیماری گفته می شود. برای COVID-19 این دوران از 1 تا 14 روز تخمین زده می شود، اما اکثرا حدود 5 روز است. این تخمین به محض جمع آوری اطلاعات بیشتر به روز رسانی خواهد شد.
COVID-19 می تواند از منابع حیوانی به انسانها انتقال یابد؟
کروناویروسها خانواده بزرگی از ویروسها هستند که در حیوانات شایع هستند. گاهی اوقات انسانها از این منابع آلوده می شوند که بعد می توانند به سایر انسانها انتقال دهند. برای مثال ویروس سارس از گربه وحشی و ویروس مرس از شتر به انسان منتقل شدند. اما برای COVID-19 هنوز این منشا حیوانی تایید نشده است.
برای حفاظت از خود، زمانی که به بازارهای حیوانات زنده می روید از تماس با حیوانات یا سطوحی که در تماس با حیوانات بوده خودداری کنید. گوشت خام، شیر یا اندامهای حیوانی را به گونی حمل و نگه دارید که مواد غذایی خام را آلوده نکند. از مصرف خام این محصولات خودداری کنید.
آیا من می توانم COVID-19 را از حیوانات خانگی بگیرم؟
خیر، هیچ مدرکی دال بر آلودگی ناشی از حیوانات خانگی مانند سگ و گربه و یا شیوع بیماری از این طریق وجود ندارد.
چه مدتی ویروس روی سطوح، زنده باقی می ماند؟
مشخص نیست چه مدت ویروس روی سطوح، زنده باقی می ماند اما به نظر می رسد مانند سایر کروناویروسها رفتار کند. تحقیقات نشان می دهند که کروناویروسها از چند ساعت تا چند روز روی سطوح، زنده باقی می مانند که تحت شرایط مختلفی مانند جنس سطح، درجه حرارت و رطوبت محیط ممکن است این میزان تغییر کند.
اگر فکر می کنید سطحی آلوده شده آنرا تمیز کنید تا ویروس کشته شود و از خودتان و دیگران در مقابل ویروس محافظت کنید. دستان خود را با مواد با پایه الکلی تمیز کنید و یا با آب و صاوبن بشویید. از تماس دستان با چشم، بینی و دهان خود جدا خودداری کنید.
آیا بسته هایی که از نواحی آلوده به ویروس COVID-19 می رسند خطرناک هستند ؟
خیر، خطر ابتلا از طریق بسته هایی که از مناطق آلوده آمده اند کم است.
آیا کاری هست که من نباید انجام دهم؟
انجام کارها و فعالیتهای زیر در برابر COVID-19 موثر نیست و می تواند خطرناک باشد:
- سیگار کشیدن
- پوشیدن ماسکهای متعدد
- مصرف آنتی بیوتیکها
در هر صورت ، اگر تب و مشکل در تنفس دارید و سرفه می کنید، مراقبت های پزشکی برای کاهش خطر ابتلا به عفونت شدیدتر را انجام دهید و حتماً در مورد سفرهای اخیر خود به مراکز درمانی اطلاع دهید.
منبع: سازمان بهداشت جهانی