خطرات آرسنیک برنج
آرسنیک یک عنصر بسیار سمی است. در طول تاریخ، مردم دانسته یا نادانسته آنرا وارد بدن خود کرده‌اند. این مشکل به نظر می‌آید در حال بدتر شدن باشد، زیرا آرسنیک هر روز بیشتر از پیش راه خود را به غذاهای مردم بویژه برنج، باز می‌کند.
آرسنیک از غذاهای مختلف جذب بدن می شود. اما خطرات آرسنیک برنج برای درصد عظیمی از جمعیت جهان چشمگیر است زیرا غذای اصلی خیلی از مردم جهان است. احتمال مسمومیت ناآگاهانه میلیاردها انسان را بوجود می‌آورد. آرسنیک از راه حشره کشها، سموم شیمیایی دفع آفات، کودهای شیمیایی، آب آلوده، فضولات صنعتی جذب برنج می‌شود.
اما آیا باید نگران خطرات آرسنیک برنج باشید؟ بیایین ببینیم نگرانی درست است یا نه.
آرسنیک چیست؟
آرسنیک یک عنصر کمیاب سمی است که معمولا به تنهایی در طبیعت وجود ندارد. آرسنیک به صورت ترکیبات شیمیایی با عناصر دیگر، به طور طبیعی در محیط موجود است. این ترکیبات به شکل آرسنیک آلی (ارگانیک) موجود در بافت‌های گیاهی و حیوانی و غیر آلی (غیر ارگانیک) موجود در سنگ‌ها، خاک و آب یافت می‌شود. نوع غیر ارگانیک آن سمی‌تر است.
به دلیل آلودگی هوا و محیط میزان این عنصر سمی رو به افزایش است. برنج بیشتر از سایر محصولات مقدار قابل توجهی از آرسنیک غیر آلی را از محیط جذب می‌کند. پس نگرانی در مورد آرسنیک برنج بی‌مورد نیست.
البته آرسنیک در خیلی از مواد غذایی اما به مقدار کم وجود دارد. آب آشامیدنی، فرآورده های برنج مانند سبوس برنج، نودل برنج، غلات صبحانه برنج، غلات برنج کودک، … حاوی مقادیر قابل توجهی از آرسنیک غیر آلی هستند. غذاهای دریایی مانند ماهی، میگو و صدف نیز حاوی مقادیری از آرسنیک آلی است.
آرسنیک غالبا از طریق فضولات صنعتی و منابع آلوده به آبهای زیرزمینی تخلیه می‌شود. از آبهای زیرزمینی نیز آرسنیک به چاه‌ها و سایر منابع آبی که ممکن است برای آبیاری مزارع و پخت و پز محصولات استفاده شود، راه پیدا می‌کند. از آنجایی که برنج در شالیزار با آب فراوان کشت می‌شود نسبت به سایر غلات آرسنیک بیشتری هم جذب می‌کند. حتی در زمان پختن نیز از آب آرسنیک بیشتری را جذب می‌کند.
اثرات آرسنیک بر سلامتی
مصرف مقادیر بالای آرسنیک کاملا سمی است و باعث بروز عوارض جانبی مختلف و حتی مرگ می‌شود. آرسنیک در مواد غذایی در مقادیر کم وجود دارد و هیچ علائم فوری مسمومیت را ایجاد نمی‌کند. با این حال، مصرف طولانی مدت آرسنیک غیر آلی و جذب آن ممکن است باعث مشکلات مختلف سلامتی شود و خطر بیماری‌های مزمن را افزایش دهد. این مشکلات و عوارضی ممکن است موارد زیر باشند:
- انواع مختلف سرطان از جمله سرطان پوست، ریه مثانه، کلیه و کبد
- تنگی یا انسداد رگ‌های خونی (بیماری‌های عروقی)
- فشار خون بالا
- بیماری‌های قلبی
- دیابت نوع 2
- علاوه بر این، آرسنیک برای سلول‌های عصبی سمی است و ممکن است بر عملکرد مغز تاثیر بگذارد.
اگر کودکان و نوجوانان مواد غذایی حاوی آرسنیک را زیاد مصرف کنند در معرض آسیب‌ها و مشکلات جدی زیر قرار می‌گیرند.
- اختلال در تمرکز، یادگیری و حافظه
- کاهش هوش اجتماعی و کاهش رقابتهای گروهی
برخی از این اختلالات ممکن است قبل از تولد رخ داده باشد. چندین مطالعه نشان می‌دهد که مصرف زیاد آرسنیک در زنان باردار اثرات نامطلوبی بر روی جنین دارد، خطر نقص مادرزادی را افزایش می‌دهد و از رشد جلوگیری می‌کند.
نگرانی در مورد آرسنیک برنج
آیا باید نگران آرسنیک موجود در برنج باشیم؟ پاسخ به این سوال مثبت است. در این شکی نیست که آرسنیک موجود در برنج یک مشکل برای سلامتی است. مخصوصا برای کسانیکه برنج در رژیم غذایی روزانه آنان جایگاه ویژه دارد. این خطر برای کودکان خیلی بیشتر جدی است.
البته ، همه برنج‌ها حاوی مقادیر زیادی آرسنیک نیستند. میزان محتوای آرسنیک یک محصول خاص برنج در آزمایشگاه قابل بررسی است. بنابراین برنج‌های ارگانیک تضمین می‌کنند که برنج سالم و عاری از آرسنیک مصرف می‌کنید.
برنج قهوه‌ای حاوی مقادیر بیشتری آرسنیک نسبت به برنج سفید است. زیرا آرسنیک سموم و کودهای شیمیایی در پوسته برنج بیشتر باقی می‌مانند. اگر مصرف روزانه برنج شما زیاد است برنج سفید گزینه بهتری است. البته مصرف برنج قهوه ای ارگانیک به دلیل دارا بودن مواد مغذی بیشتر و عاری از سم برای سلامت بدن بی خطر است.
خرید آنلاین فرآورده های برنج ارگانیک از فروشگاه آریاتیس
روش کاهش میزان آرسنیک در برنج
چگونه آرسنیک را در برنج کاهش دهیم. اگر چند نکته ساده زیر را در روش پخت و پز برنج رعایت کنید به شکل موثری تا 80% میزان آرسنیک آن را کاهش خواهید داد.
۱. برنجی را که می‌خواهید درست کنید از شب قبل در آب خیس کنید. این کار دانه‌های برنج را باز می‌کند، و اجازه می‌دهد آرسنیک موجود در آن بیرون برود.
۲. صبح برنج را آبکش کنید و با آب پاک کاملا بشویید.
۳. برای پختن، هر پیمانه برنج را با پنج پیمانه آب در قابلمه بریزید.
4. برنج را آبکش کنید و دوباره با آب گرم بشویید و سپس دمپخت کنید.
5. اگر برنج را دمپخت می‌کنید و یا در پلوپز درست می‌کنید، آرسنیک در برنج باقی می‌ماند. پس در این حالت حتما برنج را به مدت زیادی در آب قرار دهید تا آرسنیک آن تا حدی دفع شود. برنج را تا جایی بپزید که نرم شود.
پند آریاتیس
غذای اصلی ما ایرانی‌ها برنج است که علیرغم خواص مفید آن متاسفانه آلودگی به آرسنیک باعث شده تا خطر جدی برای سلامت بدن داشته باشد.
بروز علائم عوارض جانبی سم آرسنیک در رژیم غذایی معمولا مدت زمان زیادی طول می‌کشد. مصرف طولانی مدت ممکن است خطر ابتلا به مشکلات مختلف سلامتی از جمله سرطان، بیماری‌های قلبی، دیابت نوع 2 و کاهش هوش را افزایش دهد. این خطر مخصوصا برای کودکان جدی‌تر است.
برای اجتناب از خطر این عوارض پیشنهاد آریاتیس مصرف برنج ارگانیک و عاری از سموم است. در صورت مصرف برنج‌های غیر ارگانیک برای کاهش میزان سم آرسنیک، برنج را شب قبل در آب خیسانده و حتما با آب فراوان پخته و آبکش نمایید تا از خواص مفید برنج نیز بخوبی استفاده نمایید.
منابع: healthline , modernsurvivalblog
مطلب مفیدی است و برای سلامتی انسان رعایت توصیه های ان ضروری است